Emma - Hoedster van Wilhelmina's erfenis

‘Historische proefschriften zijn er in allerlei soorten en kwaliteiten, maar dit is een bijzondere. De handelseditie is fraai uitgegeven met harde kaft, stofomslag en veel foto’s waarvan sommige niet eerder zijn gepubliceerd… Het beste kan men met de slotbeschouwing beginnen. Daar ziet men hoe meanderende en vaak fascinerende verhalen en vertellingen vol feiten en citaten uit de voorgaande hoofdstukken uitmonden in een overzichtelijke samenvatting en een heldere conclusie.’  - Willem Bouwman, Nederlands Dagblad *

Was koningin Emma een liberaal georiënteerde vrouw die met ‘public relations’ het Nederlandse koningschap populair wilde maken? Archief stukken uit het door haar gerevitaliseerde Koninklijk Huisarchief en andere archieven in binnen- en buitenland vertellen een ander verhaal.

Emma was acht jaar lang de hoedster van een kostbare erfenis: het Nederlandse koningschap. Deze erfenis wilde zij zo goed mogelijk overdragen van haar echtgenoot Willem III aan haar minderjarige dochter Wilhelmina. Dat was niet gemakkelijk: Willem III en zijn zonen hadden het aanzien van het koningschap geschaad.

Aan de hand van nauwkeurig archiefonderzoek is een historische reconstructie gemaakt van de wijze waarop Emma haar weg zocht. De reconstructie toont een realistisch in het leven staande vrouw die gedreven werd door internationale adellijke codes en de wens om recht te doen aan Oranjetradities.

Emma leidde Wilhelmina op voor een inhoudelijk koningschap met een missie. De regentes zette daarmee een koers uit waarvan onderdelen tot in de 21ste eeuw herkenbaar zijn.

In het boek wordt verhaald hoe moeizaam het Nederlandse koningschap tot stand kwam. Eeuwen lang vormden de Nederlandse provincies een 'republiek der rivaliteiten' met de Oranjes in een semi-monarchale positie. Tussen 1813 en 1815 kwam het Koninkrijk der Nederlanden tot stand. Het bleek echter een 'monarchie der rivaliteiten' te zijn. Het optreden van de eerste drie Oranje-koningen en vooral het gedrag van Wilhelmina's vader en halfbroers versterkten dit. Koningin Emma stond in 1890 voor de lastige taak om het goede te behouden, maar tegelijkertijd met de figuurlijke bezem door het paleis te gaan om te zorgen dat koningin Wilhelmina een goede startpositie als regerend koningin kreeg.

De bouw van het Koninklijk Huisarchief was het verrassende eindresultaat van Emma's beleid: een hommage aan de dynastie Oranje-Nassau én een veilig huis voor de fysieke delen van Wilhelmina's erfenis.

Het boek is verkrijgbaar via de erkende boekhandel, waaronder diverse internetboekhandels. 

* Emma - Hoedster van Wilhelmina's erfenis vormt in wetenschappelijk opzicht een synthese van historisch academisch onderzoek. De "Slotbeschouwing" bevat de analytische sleutels waarmee de lezer opnieuw naar de verhalende hoofdstukken - de uitkomst van zeven zelfstandige historische onderzoeken - kan kijken en biedt de aanzet voor drie onderzoekslijnen die niet nader zijn uitgewerkt. Indien was gewerkt volgens de beschouwende traditie, die in Nederland nog altijd de overhand heeft bij academische proefschriften: dan waren het zeven boeken geworden. Bewust is gekozen voor een moderne Anglo-Amerikaanse benadering. 

Meer informatie over de wetenschappelijke vereisten inzake het verrichten van (internationaal) historisch onderzoek en de verslagging daarvan is te vinden in andere secties van Hereditas Historiae: In pursuit of truthful history stories en History & Historiography.

Het Koninklijk Huisarchief, ca. 1900. Het gebouw werd pas opgeleverd na het regentschap. Copyright: Haags Gemeentearchief