Welcome at Hereditas Historiae *
"Those who cannot remember the past are condemned to repeat it" (George Santayana, 1905)
Queen Elizabeth I: "Non sine sole iris" ("No rainbow without the sun"). Portrait by Marcus Gheeraarts the Younger, 1602. Collection of the Marquess of Salisbury, Hatfield House, United Kingdom.
Hereditas Historiae is Latin for historical heritage or inheritance of historical goods, but also contains the connotation of legacy. Legacy is sometimes simply “a material inheritance” - property, jewels or money received from people who passed away. These pieces of historical heritage are occasionally part of an inheritance in case of royal and aristocratic families. In that case there is little to no difference between “historical heritage” and “legacy”. However, ancestors and predecessors often also transmit immaterial issues to the next generation: the history why the dynasty became important in the past and some philosophies on how to maintain this position in difficult times. Sometimes people leave a negative legacy to the next generation: problems which have to be solved by the heirs.
This website is dedicated to historical knowledge assembled around both the heritage and legacy of British and Dutch royal families and the systems of constitutional monarchy as it has grown in Great Britain and the Netherlands.
Historical knowledge presents a meaning to buildings of historical heritage worthwhile a visit and historical grown traditions which are on occasion symbolised in magnificent ceremonies. History in general explains the world we are living in. Historical knowledge is therefore necessary to make adjustments in times of upheaval. Both the British and Dutch monarchy have been under attack in recent times. A cry for reform has been the result. Within a public debate around constitutional monarchy and decision making concerning the conservation of historical heritage, it is necessary to have correct historical knowledge at our disposal. And, of course, it is important to look closer to the constitutional and political environment in which the values of constitutional monarchy does have to survive. Therefore, this website has a broad scope.
Within a world which is changing in high speed, Hereditas Historiae wants to offer a quiet place to think twice about developments and to give tools to reconsider things. Everyone is free to make his or her own judgements.
Koningin Wilhelmina in 1898, na haar inhuldiging. Copyright: Haags Gemeentearchief.
Welkom bij Hereditas Historiae. Dit is de Latijnse term voor "historisch erfgoed". Erfgoed kan geduid worden in materiële zin, het omvat dan vooral gebouwen en meubelen (het Engelse begrip heritage), maar ook in immateriële zin. De Engelse term legacy dekt historisch erfgoed, maar ook kennis en waarden die door voorvaders en voorgangers worden overgedragen aan de huidige generatie. Kennis van het verleden is vaak belangrijk om het heden te begrijpen. Het verklaart waarom zaken via een historische ontwikkeling ontstonden en zich verder ontwikkeld hebben. Kennis van het verleden geeft daardoor de mogelijkheden om tot adequate bijstellingen te komen en "historisch erfgoed" in zowel materiële als immateriële zin ook voor de toekomst veilig te stellen.
Koningin-regentes Emma was een goed voorbeeld van een persoon die oog had voor "historisch erfgoed" in de dubbele betekenis. Haar minderjarige dochter, koningin Wilhelmina erfde in 1890 van haar vader, koning Willem III een omvangrijke legacy: de dynastie Oranje-Nassau was in de geschiedenis groot geworden dankzij persoonlijke inspanningen ten behoeve van Nederland. Na eeuwen van stadhouderschap konden de Oranjes daarom na de Napoleontische oorlogen, tijdens een brede restauratiegolf in Europa, promoveren tot koningen. Wilhelmina's moeder, koningin-regentes Emma, beheerde deze erfenis zorgvuldig acht jaar lang totdat koningin Wilhelmina achttien jaar oud was en na inhuldiging in hoofdstad Amsterdam zelfstandig kon gaan regeren. Materiële zaken die samenhingen met het koningschap en de geschiedenis hoe deze verworven was: deze werden veilig opgeborgen in het Koninklijk Huisarchief. Hiervoor verrees van een speciaal gebouw in de tuinen van Paleis Noordeinde.
Het Koninklijk Huisarchief, ca. 1900. Copyright: Haags Gemeentearchief
Deze website is ontstaan als begeleider van het boek dat deze geschiedenis van Emma's inspanningen verhaalt. Met ingang van najaar 2015 krijgt de website een algemene functie. Hereditas Historiae wil instrumentaria bieden om beter te kijken naar de omstandigheden waarin de Britse "constitutional monarchy" en de "Nederlandse constitutionele monarchie" ontstaan zijn en zich bleven ontwikkelen al naar gelang het tijdsgewricht. Anders dan vaak aangenomen wordt, is de Nederlandse "constitutionele monarchie" iets heel anders dan de Britse "constitutional monarchy". Het gaat om twee verschillende ontwikkelingen, maar soms wel met wederzijdse beïnvloedingen. Het waren verder algemene historische ontwikkelingen die zorgden dat een aantal gedeelde ontwikkelingen binnen diverse Europese monarchieën tot stand kwamen.
Het ontstaan van en de verdere ontwikkeling van de Nederlandse constitutionele monarchie is gedeeltelijk gereconstrueerd in Emma. Hoedster van Wilhelmina's erfenis. Het was namelijk de immateriële erfenis die koningin-regentes Emma moest beheren, terwijl zij tegelijkertijd maatregelen moest treffen om het precair geworden Nederlandse koningschap uit te rusten voor een meer stabiele toekomst. Emma bestudeerde daarom de Britse geschiedenis en deed haar best om de contacten met het Britse koningshuis en de Britse politiek na decennia van verwaarlozing weer te herstellen. Op 4 mei 1895 hebben zij en de nog minderjarige koningin Wilhelmina waarschijnlijk oog in oog gestaan met het - hierboven afgebeelde - "Regenboog"-portret van Elizabeth I tijdens een rondleiding door Hatfield House. Op dit portret heeft de fameuze historische koningin, die tijdens haar regering eigenaar was van Hatfield House, op symbolische wijze en met een ferme blik in haar ogen het roer van staat in handen. In de Victoriaanse tijd had de regering van Elizabeth I (1558-1603) legendarische proporties aangenomen. Hatfield House was in 1895 eigendom van Robert Gascoyne-Cecil, de derde markies van Salisbury. Salisbury was in mei 1895 de conservatieve oppositieleider en werd enkele maanden na het bezoek van de twee Nederlandse koninginnen voor de derde keer conservatief Prime Minister. Hatfield House was in de negentiende eeuw één van de belangrijkste informele politieke machtscentra van Groot-Brittannië. Koningin Sophie, Emma's voorgangster als koningin-echtgenote (van Willem III) kwam er graag en geregeld tijdens het leven van de tweede markies en zijn echtgenote Mary. Mary, een goede vriendin van koningin Sophie, was een fameuze "politieke gastvrouwe" die ook via haar correspondentie actief was op het nationale en internationale politieke toneel.
Koningin Emma had interesse in de Britse constitutionele constellatie, maar de Nederlandse monarchale traditie en de geschiedenis van het Huis van Oranje waren en bleven haar uitgangspunt. Dit is een punt dat nog steeds actueel is. Omdat de Nederlandse "constitutionele monarchie" een andere oorsprongsgeschiedenis heeft dan de Britse monarchie en een eigen ontwikkelingsgang is blijven behouden, wordt en werd het Nederlandse koningschap geconfronteerd met problemen die zich in Groot-Brittannië niet voordeden en zich daar ook niet zullen voordoen. Tegelijkertijd heeft het Britse constitutionele bestel een eigen gang die in Nederland onbekend is. Hereditas Historiae geeft daarom historische instrumentaria waarmee lezers zelfstandig zich nader kunnen oriënteren en hun eigen oordeel kunnen vormen. Geschiedenis bedrijven is gedeeltelijk het bestuderen van actie en reactie en het in kaart brengen van de opgetreden consequenties. Omdat het gaat om bestudering van de wortels van het heden en het bijdragen aan bezinning op de toekomst, is het beoefenen van geschiedenis ook een eeuwig durend debat. Hereditas Historiae wil daaraan een bijdrage leveren zonder de pretentie te hebben dat het laatste woord bestaat.
* All rights reserved. No texts or images published on this website may be reproduced or transmitted in any form or by any means, electronic or mechanical, recording or any information storage or retrieval system without prior permission from Irène Diependaal.